Hallo Z,
zoals beloofd hier dan mijn mening over het Volkmann concert. Vooropgesteld: je hebt natuurlijk gelijk wanneer je stelt dat twee keer luisteren erg weinig is om een goed oordeel over een stuk te geven. Bij veel muziek is het zo dat vaker/veel luisteren vereist is om het ‘betoog’ te kunnen volgen, om het te laten ‘bezinken’ . Dit geldt m. i. vooral voor minder toegankelijke, en veel moderne muziek (zeg maar van het ‘moeilijkere’ soort). Het Volkmann concert vind ik echter dermate toegankelijk en makkelijk te volgen, dat ik het in een eerder bericht aandurfde een oordeel te vellen na twee keer luisteren. Inmiddels zijn dat er een stuk of tien (ja ja, ik heb mijn tanden er in gezet) geworden, en laat ik er niet omheen draaien; ik ben niet van mening veranderd…..
Ik vind het over het geheel een zeer matig en oninteressant concert, dat niets toevoegt aan het bestaande, zeg maar bekende repertoire. Wanneer je dit stuk als solist niet op je repertoire hebt staan, zal niemand dat je kwalijk nemen; wanneer wél, dan zal er niet vaak naar gevraag worden 
. Dat het bijna nooit wordt uitgevoerd, zal toch ook niet alleen maar door de onbekendheid komen.Bovendien; welke solist is bereid om zich voor amper een kwartier (zolang duurt het hele concert) in het zweet te werken. Maar niet te veel uitgeweid; ik zal je de argumenten geven waarop ik mijn mening baseer.
Algemeen gezegd, vind ik het thematisch materiaal (dus zeg maar ‘waar het over gaat’) weinig interessant, de verwerking ervan (m.a.w. ‘wat er gebeurt’ ) aan de magere kant (op enkele uitzonderingen na, die ik later zal bespreken). Wat me echter bijzonder stoort, is de wanverhouding tussen het bovengenoemde (dus zeg maar alles wat ‘thema’ is of daarvan is afgeleid) en het in overvloed aanwezige, vaak niet aflatende, en daardoor gewoon irritante, quasi-virtuoze , inhoudsloze “gedoe” in de cello!!! Verschrikkelijk, dat gaat maar door, en is zo leeg als wat….
Dan de vorm; die valt te omschrijven als een uitgebreide, enigszins vrij toegepaste sonatevorm, zoals je kunt verwachten van muziek uit deze periode. Daar is niet zoveel mis mee, maar als je dan een zogenaamd één-delig concert schrijft, doe dat dan ook met overgave en consequent; hier hoor ik toch echt een afsluiting op 5:30,
van de expositie (eerste gedeelte van sonate-vorm) , waarna na een paar seconden stilte de doorwerking begint…..jammer jammer…..
Om niet te veel uit te weiden, wandel in het concert verder maar even door;
- het eerste thema, dat jij ‘spookachtig’ noemt, en als door Schumann geschreven;
Ik zou willen zeggen: absoluut NIET!!! Ik hoor echt niets anders dan een huis-tuin-en-keuken-melodietje, rechttoe rechtaan drie-vier in de maat; hiervan zijn door een beetje muzikaal iemand met gemak nog wel dertig varianten van te bedenken. Wanneer Schumann een dergelijke ingeving zou hebben gehad, had hij op zijn minst dat starre ritme ‘verdoezeld’ , of het harmonisch spannend gemaakt, hoe dan ook, hij zou het interessanter hebben gemaakt (maar gelukkig heeft-ie er maar helemaal vanaf gezien..) (trouwens die hele vergelijking met Schumann, dan bedoel ik zijn celloconcert is natuurlijk wel boeiend; twee celloconcerten uit min of meer dezelfde tijd, allebei a-mineur; luister ze eens achter elkaar, dan hoor je toch een wereld van verschil? “Spookachtig” zou trouwens geen verkeerde omschrijving zijn voor het eerste thema van Schumann….. voorafgegaan door die mysterieuze akkoorden in de blazers en die geheimzinnige begeleidings-figuren in de strijkers, wat een meesterwerk….)
- tweede thema , op 4:12 ('k heb het weer over Volkmann); mooi mooi, het moet gezegd. Maar, wat krijgen we daarna?!? Vanaf 4:25, wat is dit, humor? Zo ja, dan past dit wat mij betreft totaal niet bij de sfeer van de rest van het concert. Dit is misplaatst en mislukt “leuk doen” . Dan luister ik duizend keer liever naar Paganini.
- 5:32; zoals gezegd, begin van het tweede deel (“quasi recitativo” ?) binnen het één-delige cello-concert. Interessante vondst, maar geef mij maar een mooi langzaam deel (Schumann…….)
-6:47 verwerking eerste thema; mooi, maar gaat te lang door.
-7:51 verwerking van een ander motief uit eerste gedeelte; gaat véél te lang (TWINTIG KEER!!!!! ik heb geturfd!)
9:20 nog een compliment voor de manier waarop de cadens (arpeggio's in de cello) en het orkest overgaan in de reprise (terugkeer van het begin)
9:47: Ik hoor Schumann!!! (dus: mooi:D)
15:30 Wat gebeurt hier?!? Ik bedoel,. zo viruoos als de cello zich gedurende bijna het hele concert heeft gedragen, zo verzandt hij nu in quasi-diepzinnig, besluiteloos gepeins…. Een paar maten van reflectie zouden nog kunnen, maar dit eideloze gejeremieer, mijn god hoe verzin je het….. Het is alsof Volkmann eindelijk beseft; waar ben ik het afgelopen kwartier mee bezig geweest…. en; hou red ik mij hier uit…. :D
Een beetje flauw misschien dat laatste,. maar; dit slot werkt toch van geen kant?!?
Je verwacht toch gewoon een spetterende finale? Nou alles behalve dat, en met twee obligate orkest-knallen laat de componist weten dat we naar huis kunnen (of dat het pauze is).
Tot slot, aan allen die de moeite hebben genomen zich door het bovenstaande heen te worstelen (voorwaar geen sinecure…); denk nou alsjeblieft niet dat ik een hekel aan Volkmann heb; integendeel!!! Zijn strijkkwartetten en pianotrio's; schitterende muziek, gewoon aanschaffen en luisteren!
Verder ben ik erg benieuwd hoe anderen over dit celloconcert oordelen, want mijn mening is ook maar een persoonlijke. Dus: ook aanschaffen , heb je er meteen twee symfonieën en een ouverture bij, en laat horen wat je ervan vind!
groet, fred
Fred, dankjewel!
Dat is nog eens een mening waar je “u” tegen zegt! Natuurlijk niet de mijne, alhoewel ik het geweldig vind dat je het concert op deze manier heb geanalyseerd, ik zal er met jouw verhaal erbij nog eens een paar keer naar luisteren.
Een paar punten kan ik uit mijn hoofd wel becommentariëren, maar dat is natuurlijk een kwestie van jouw smaak tegen mijn smaak, vandaar dat je gelijk hebt dat een derde mening fijn zou zijn. Echter, laat me zeggen dat ik er als groot Schumann- én Volkmann-liefhebber bij blijf dat het eerste thema werkelijk bijzonder is, ik liep het vandaag nog de hele dag te neuriën (geen grap!). Vlak voor de tiende minuut is inderdaad Schumann te horen, dat is dan ook mijn favoriete gedeelte. Over de finale heb je ook gelijk - of beter: zou ik je eens gelijk hebben gegeven. Waar blijft de virtuoze exit? Vanwaar die 2 rare orkestakkoorden? Het komt me vreemd voor, maar juist omdat er wel meer niet klopt in dit concert, wat ik toch als 1 groot (en overigens zeer geslaagd) experiment zie, vind ik het een ongelofelijk boeiend en - ik moet het zeggen - mooi werk, wat zeker meer bekendheid verdiend. De vergelijking met Dvoráks op.104 is natuurlijk volkomen ongepast, maar eerder vanwege mijn reeds gegeven argumenten dan vanwege de schoonheid/geslaagdheid van Volkmanns concert.
Los van Volkmann, feit blijft dat er helaas weinig romantisch repertoire is voor cello & orkest 
Echter, door tips van George (Sullivan) en Joop (Bortkievcz) ben ik ook gestuit op het bestaan van het celloconcert van Eugène d'Albert, en maar liefst 2 dergelijke werken van Victor Herbert (waarvan de eerste niet eens is opgenomen…); nog een aantal dingen om naar op zoek te gaan, dus. Meer werken zijn welkom!
Fred (en natuurlijk anderen), als je dit interessante kost vindt, wil ik je 2 zaken niet onthouden:
Het verhaal achter de reconstructie van het Sullivan-celloconcert is fascinerend en te lezen op:
http://www.cris.com/~oakapple/gasdisc/sullorch.htm (even doorscrollen naar het kopje celloconcert)
Voor een vergelijking van de celloconcerten van Schumann, Volkmann, Saint-Saëns 1, Sullivan & D'Albert verwijs ik naar de volgende site:
http://www.sullivan-forschung.de/cello.htm
Beste Z,
Dat is zeker interessante kost; wat een verhaal zeg over dat concert van Sullivan!
Ik ben er erg benieuwd naar en ga er zeker naar op zoek. Interessant om te lezen dat het Schumann-concert het eerste “grote” celloconcert wordt genoemd (“groot” in de zin van 19e eeuws romantisch, t.o.v. de Barok en de Klassieke periode) Ik heb me dat nooit zo gerealiseerd, maar begin het stilaan te beseffen… Kijk, als Schumann-adept doet mij dit natuurlijk deugd! Of er moet in de periode tussen Haydn/Boccherini en 1850 een cello- concert van enige betekenis zijn geschreven, maar ik weet van het bestaan niet af. Iemand? Dat zou betekenen dat er een soort van cello-concert vacüum bestaat van ruim een halve eeuw (net zoals voor de altviool trouwens, want zit er iets tussen Stamitz en Berlioz (Harold en Italie) ? Afgezien dan van Mozarts Symfonia Concertante). Werd het, wellicht mede door het zich uitbreidende symfonie-orkest als onmogelijk beschouwd om een geslaagd soloconcert te schrijven voor deze instrumenten?
Wat trouwens zeker een geslaagd concert is (volgens mijn mening dan), is het concert in e van Victor Herbert. Ik vond het vandaag in mijn “archief” (een doos met stoffige cassette-bandjes van ooit opgenomen en daarna veelal verwaarloosde muziek) Mocht je het nog niet kennen; meteen in huis halen en luisteren.
Interessant geval ook die Herbert; Iers van geboorte, opgegroeid in Duitsland/Oostenrijk, en daarna naar Amerika vertrokken, waar hij vooral naam heeft gemaakt als operette-componist, met werken als “Babes in Toyland” en “Naughty Marietta” 
Maar ook een cellist en cello-docent aan het conservatorium van New York, waar in 1894 bovengenoemd concert in première ging, en wie was daarbij aanwezig? Juist, Antonin Dvorak, die, door dit concert geinspireerd, kort daarna zelf aan de slag ging.
Beste Fred,
Was het niet Brahms, die na het zien van Dvoraks celloconcert ongeveer het volgende zei: “Als ik vroeger wist dat men op die manier een concert met cello als solist kon schrijven, had ik dat lang geleden al een keer gedaan!” (Maar dan in het Duits… 
)
Ik heb al e.e.a. afgespeurd naar Sullivans celloconcert; dé versie van dat concert is - zoals je uit die site waarschijnlijk wel had opgemaakt - de opname met Webber & Mackerras uit '86, en dat lijkt me ook de makkelijkste (relatief) om aan te komen, aangezien die van platengigant EMI is. Ik ga proberen de oorspronkelijke uitgave in de EMI-serie “British Composers” te bemachtigen (mét zijn symfonie en een ouverture), hoewel die al 12 jaar oud is en waarschijnlijk niet meer verkrijgbaar… In welk geval ik nog steeds aan die versie kan komen, door een 15 of 16-cd box aan te schaffen met flauwe operettes van Gilbert & Sullivan, in welke als opvulling toevallig ook het celloconcert is opgenomen… Voor een plaatje van de EMI-opname moet je ergens halverwege deze pagina kijken:
http://www.cris.com/~oakapple/gasdisc/sullinst.htm
George vertelde me over een CPO-opname van het concert, maar op internet heb ik niets kunnen vinden…
Tussen Stamitz charmante op.1 en Berlioz' barnstorming op.16 zitten volgens mij enkele van de beroemde Italiaanse (alt-)violist Alessandro Rolla. Overigens begon omstreeks Berlioz' “Harolde en Italie” (vlak ervoor of erna) wel meer voor altviool & orkest te verschijnen: ik heb nog een konzertstück van Paganini en één van Von Weber. Het lijkt me dat voor de sectie altvioolconcerten Mozarts sinfonia concertante K.V.364 niet echt meetelt, aangezien de altviool niet alleen zijn rol moet delen maar vaak de viool napraat in een ander register. Reken je dit wél tot vroege altvioolconcerten, dan zou je ook Franz Danzi's erg leuke sinfonia concertante voor dezelfde bezetting mee moeten laten tellen, en bovendien Beethovens sinfonia concertante op.56 (zijn “Tripelconcert”) tot de celloconcerten tussen Haydn en Schumann moeten rekenen, waarmee je gelijk je missing link gevonden hebt!
Maar even serieus (en terug naar de cello); ik heb 3 van die missing links die thuishoren in het vacuüm waar jij het over hebt, Fred, in mijn collectie: het enige celloconcert van Ignaz Pleyel, het celloconcert in e van Danzi - de enige van de 2 die hij er schreef dat überhaupt is opgenomen - en de “Grande Potpourri” voor cello & orkest van Von Weber. Dit laatste is natuurlijk geen echt concert, maar met 22 minuten wél net zo lang als eentje. Van deze werken zou ik geen als onmisbaar willen bestempelen, maar ik moet wel zeggen dat het genoemde Danzi-concert onverwacht knap is (nou staat hij bij mij sowieso wel op een voetstuk ) en het konzerstück van Von Weber ook zeer de moeite waard is - in elk geval om genoemd te worden in jouw vacuüm.
Tot slot: mij schieten een paar andere onbekende romantische celloconcerten te binnen: er zijn de 2 celloconcerten van Henri Vieuxtemps (verrassend genoeg heel goed(-koop) verkrijgbaar in de EMI Encore-serie) en ook Offenbach heeft 1 concert en 2 konzertstücke geschreven, die net op CPO zijn uitgebracht. Deze werken zijn zelfs nog vóór het Schumann-concert geschreven, bedenk ik me net, zodat ons vacuüm al heel wat minder leeg wordt.
En tot slot: Herbert in huis halen… Da's makkelijker gezegd dan gedaan!
Z,
via www.jpc.de zijn er “Hörproben” te beluisteren van het Sullivan-concert (of je moet het inmiddels zelf hebben?) Je moet dan even “Sullivan” en “Cello concerto” in de zoekmachine gooien, de rest wijst zich vanzelf, naar een cd waar ook het Gulda-concert op staat, dat lijkt een bizar stuk….Maar die Sulivan doet beslist naar meer (dan de ene minuut van ieder deel) verlangen.
Heb je Victor Herbert al? Zo gauw mogelijk luisteren hoor, want het is absoluut de moeite waard! Ik ben benieuwd wat je er van vind, na ons Volkmann-discours. Ik kan je er niet aan helpen (cassette-bandje) , maar bij amazon is ie wel te bestellen, of misschien heeft de cd-zaak 'm wel. Of misschien is er hier iemand die je er aan kan helpen?
Hallo ‘Z’
Sorry voor de ietwat late reactie (ik was een paar dagen in Engeland); bij controle van mijn honderden casette-bandjes bleek dat ik het cello-concert van Bortkiewicz niet had, wel pianomuziek. Daarentegen herinnerde ik mij plotseling dat ik nog een 7-CD-Box bij Kruidvat heb gekocht met cello concerten, o.a. C.P.E. Bach, Boccherini, J. Haydn en een onbekende componist LEONARDO LEO.
Ik heb nog een behoorlijke achterstand met beluisteren.
Nu schiet me ineens nog een componist te binnen, Friedrich MONN. Ik heb destijds diverse malen een Cello-concert gehoord op de radio en het beviel me goed.
Enfin, zo hou ik mijn geest bezig.
mvg
Joop
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's