Welke werken uit de voorbije eeuw hebben op jou grote indruk gemaakt.

  • Jesse

    Vaak wordt er op dit forum gesproken over werken uit de 18e en de 19e. Het leek met daarom leuk om jullie (liefhebbers van muziek uit de 20e eeuw) te vragen welke composities van de afgelopen 100 jaar het meeste indruk op je hebben gemaakt en eventueel waarom. Het maakt niet uit in welke stijl, gewoon wat je “mooi” vind.

    Om een voorzetje te geven zal ik een paar werken vermelden die op mijn lijstje absoluut niet ontbreken en die ik bijwijze van spreken niet meer zou kunnen missen in mijn collectie.

    Dus gebeurt er iets met deze cd's dan ga ik gelijk een andere halen.

    - Vioolconcert No. 1 van Dimitri Shostakovich

    - Vioolconcert “Northern Lights” van Peteris Vasks

    - Concerto Funebre voor viool en Orkest van Karl Amadeus Hartmann

    - Cello concert No.1 van Alfred Schnittke

    - Piano Concert No. 2 van Hans Werner Henze

    - Symphony No. 3 van Lutoslawski

    - Symphony No. 6 van Arnold Bax

    - Symphony No. 10 van Kalevi Aho

    - Variationen fur Orchester van Arnold Schoenberg

    - Stabat Mater van Karol Szymanowski

    - The Turn of the Screw van Benjamin Britten

    - Three Sisters van Peter Eotvos

    - Der Kaiser von Atlantis - Viktor Ullmann

    - The Hollywood Songbook van Hanns Eisler

    Al deze werken werken waardeer ik enorm van wegen hun schoonheid / dramatiek. Daarnaast zijn ze allen geschreven door componisten die door hun eigen stijl van componeren er voor mij uitspringen.

    Overigens zijn het veelal geen baanbrekende stukken, maar dat vind ik niet zo belangrijk. Het gaat er voor mij toch echt om of ik iets mooi vindt en niet of het perse vernieuwd is en ik het dus maar mooi moet vinden.

  • Z

    We hebben het dus over de 20ste eeuw als tijdpad, en niet als stijl (of beter: opeenhoping van stijlen)? In dat geval wil ik graag de volgende werken niet onvermeld laten:

    - Richard Strauss: Hoboconcert (1945)

    - Ernö Dohnányi: Vioolconcert nr. 1 (1920)

    - Ottorino Respighi: Vioolsonate nr. 2 (1917)

    - Nikolai Medtner: Pianoconcert nr. 3 (1943)

    De 2 werken uit de 20ste eeuw die het meeste indruk gemaakt hebben op mij zijn het pianoconcert van Ferruccio Busoni (ook wel de “Godzilla” van de pianoconcerten genoemd) en het werk getiteld 4'33 van John Cage.

    Het eerste (Busoni) omdat het werkelijk een subliem, overweldigend muzikaal bouwwerk is, zo groots dat woorden welhaast te kort schieten om het te beschrijven - dit gigantische concert van zo'n 75 minuten voor piano, groot symfonieorkest en koor is voor mij wat voor velen Mozarts requiem, Beethovens negende of Wagners Ring-cyclus is.

    Het tweede (Cage) omdat ik het tekenend (en bovendien ronduit schrijnend) voor onze tijd vind dat 4'33 minuten stilte tegenwoordig als muziek wordt beschouwd; lang leve de moderne maatschappij en haar alles-kan-alles-mag-mentaliteit! (…) Het maakt op mij oprechte indruk te beseffen - middels een dergelijke “compositie” - dat alle muzikale barrières zijn neergehaald en men hier nog trots op is ook… Maar ja, kunst - en vooral de muzikale tak - zal altijd een afspiegeling zijn van onze samenleving; dit gegeven is het enige dat mijn tolerante aard doet accepteren dat er mensen zijn die hiervan houden. Toch wilde ik jullie graag deelgenoot maken van de voor mij indrukwekkendste werken uit de 20ste eeuw.

    :D

    (Z)

  • Z

    Beste BJ, omdat mijn toelichting iets langer is geworden dan de bedoeling was - in feite een zwaar persoonlijk relaas - en omdat het heel erg betrekking heeft op dit nieuwe topic van Jesse (en bovendien gedeeltelijk mijn eerdere reactie hierin verklaart), heb ik besloten mijn antwoord op jouw berichtje hier te plaatsen. Opdat “men” weet waar het over gaat, heb ik jouw schrijven eerst even ingevoegd:

    Auteur: BastiaanJan van Vliet (195.240.185.—)

    Datum: 06-08-2005 22:08

    Beste Robert, bedankt voor je aanvaarding van excuses. Heel raar, ik moet er wel eens om lachen, wat kunnen we fel worden om onze “componissies” te verdedigen. Wat je zegt is waar, Mahler IS omstreden, geef ik grif toe. Ik besef dat wat lang elkaar heen spraken. Er is inderdaad een groot verschil tussen echte romantiek en de nabloei-periode. Vanuit mijn studie krijgen wij veelal de hooflijnen te leren van de muziekgeschiedenis. Vaak worden daar namen die u noemt van echte romantische componisten in de twintigste eeuw verdoezeld. Wij krijgen veelal de vernieuwers te leren, vandaar mijn lijstje van deze namen. Maar ik ben benieuwd naar uw mening wat betreft compositiestijl in onze eeuw. Mogen we weer terug naar de romantische componeerstijl of moet het avantgardisch blijven?

    U heeft gelijk als u stelt dat een discussie op een forum als dit beter op “vakmatig”gebied gevoerd kan worden dan persoonlijk-emotioneel. Velen, en ikzelf ook, verbinden mijns inziens hun leefomstandigheden aan een componist en hun muziek.

    Met vriendelijke groet,

    Bastiaan Jan van Vliet

    Inderdaad, wat kunnen we fel worden; en dat terwijl we vergeten dat de echte “vijand” de leeghoofdige TMF-cultuur van tegenwoordig is…

    Ik moest even denken aan: "However, as Schumann was pulling together his troops to combat silly theatre-music and vain displays of technical prowess, a much more dangerous foe was massing his forces on the horizon: the “Music of the Future,” whose chief proponents were Liszt and Wagner."

    Anyway. Je schrijft:

    “Maar ik ben benieuwd naar uw mening wat betreft compositiestijl in onze eeuw. Mogen we weer terug naar de romantische componeerstijl of moet het avantgardisch blijven?”

    Allemachtig, hier snij je wel even een onderwerp aan, zeg - iets waar ik me dagelijks mee bezig houdt en wat een even interessant als onoplosbaar vraagstuk blijft, voor mij, althans. Om er heel kort mijn mening over uit te spreken:

    We “moeten” niets. Muziek is, zoals ik elders schreef, altijd een afspiegeling van de maatschappij (sinds de opkomst van de massamedia (videoclips!) zelfs ook andersom), en vertelt ons vooral in wat voor tijd we leven. Heden ten dage helemaal romantisch componeren lijkt me eigenlijk onmogelijk, of, wanneer het tóch gedaan wordt, onecht. Want zelfs de laatste romanticus, Hans Franke (1882 - 1971), die rustig Mendelssohniaans doorcomponeerde toen de Beatles hun grootste hits al gescoord hadden, had les gehad van Reinecke, die ooit goed bevriend was met en componeerde volgens de traditie van Mendelssohn, Schumann en de hunnen. De leermeesters uit die tijd zijn echter verdwenen, en hun laatste leerlingen nu ook, sedert ca. 50 jaar. Vergelijk het met Latijn: we bestuderen het, lezen het, kunnen het emuleren, maar de taal zelf is dood, gestorven met de laatste generatie personen die haar sprak. We kunnen het namaken, maar authentiek zal het nooit worden; alles wat erna komt is anders, en zal altijd anders zijn. De enige reden die ervoor zorgt dat ik mij neer kan leggen bij het gegeven dat mijn favoriete stijl van componeren dood is, en niet fanatiek een “terugkeer naar oude wijzen” predik, is die dat er goddank meer dan genoeg interessante klassiek-romantische muziek is gecomponeerd om iemand 30 levens lang bezig te houden. We vergeten vaak dat wij alleen de allergrootsten van de allergrootsten (Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert, Mendelssohn, Schumann, Brahms, Dvorak en nog een aantal) uit dat tijdperk goed kennen, maar dat er in die tijd extreem veel muziek werd geschreven door extreem veel getalenteerde mensen, en dat er zware concurrentie was. Niemand van de nu nog onbekendere componisten haalt het weliswaar bij de grootsten, maar ze zitten er niet ver onder. En die laag kwalitatief zeer hoogstaande, onbekende composities die vlak onder die bekende rij tijdloze meesterwerken begraven ligt is zo ontzettend dik, dat ik me geen zorgen maak ooit zonder “nieuwe” goede muziek te komen - iig niet zolang er platenlabels als CPO, MD+G, Hyperion, Chandos, Naxos, etc. zullen bestaan. De muziek van nu mag zijn wat ze is en wat ze wil zijn; modern, grenzenloos, schokkend, etc. Persoonlijk zal ik het fundament van avant-gardisme, namelijk “to be modern for the sake of being modern”, nooit omarmen. Om op iets hardere toon verder te gaan: ik vind het pathetisch en eigenlijk meelijwekkend dat zo nodig nieuw en modern moet worden gedaan om maar “bij te blijven”, beginnende met Stravinski - het slaat me als enigszins kinderachtig en puberaal: een beetje tegen de benen van de gevestigde orde (tonaliteit/sonatevorm/etc.) aanschoppen. Voor mij persoonlijk vertegenwoordigt het klassiek-romantische principe orde, en de muziek die er moedwillig tegenover staat chaos. Ik ga niet beweren dat een Philip Glass nooit een mooie melodie heeft bedacht, maar muziek is behalve een afspiegeling van een tijdperk ook een afspiegeling van iemands karakter, overtuigingen, leefwijze, en iemand die zo definitief en expres heeft gebroken met de muzikale traditie als bijv. Stravinski, heeft mij dus per definitie en bij voorbaat al niets interessants te melden, zeker niet op muzikaal vlak. Niet zolang er nog genoeg ondergeappricieërde composities van vóór 1900 te ontdekken zijn, althans.

    Tot slot:

    Berlioz, Liszt, Wagner, Bruckner, Debussy, Mahler en Ravel (bijna allemaal revolutionaren op hun manier) luister ik (op een paar werken, maar dat zijn dan weer “buitenbeentjes”) niet graag om de reden dat ik hun muziek niet mooi vind;

    Stravinski, Schönberg, Cage, Ligeti en Boulez luister ik niet graag omdat ik hun visie op muziek “niet mooi” (lees: verwerpelijk) vind. Dat hun muziek voor mij al nauwelijks - of vaak zelfs grofweg niet - kwalificeert als muziek, onderstreept dit alleen maar.

    Jeetje, dat is een iets langere toelichting geworden dan ik had voorzien… Hopelijk begrijp je mijn motivaties nu iets beter; de reden dat ik fel tegen moderne muziek ben en direct in de bres spring voor ondergewaarde namen als Volkmann, Goetz en Martucci.

    Trouwens, als jouw insziens velen hun leefomstandigheden verbinden aan een componist, verbind ik die van mij aan Schubert: financieel armoedig en met alleen voornamelijk tijd voor muziek… :D

    Groeten,

    Z

  • Jesse

    Juist, het maakt niet uit welke stijl. Ik denk dat deze euuw op klassieke muziek gebied inderdaad een vrij grote vergaarbak is geworden van allerlei richtingen,

    wat ik wel leuk vind.

    De enige richting die zelf persoonlijk niet zo kan waarderen is die van de minimalisten. Vooral de muziek van Philip Glass stoort mij nogal, dit terwijl ik de muziek van John Adams vaak wel mooi vindt.

    Ik vraag mij alleen af waarom moet iets in hemelsnaam 100 keer herhaald worden?

    Het pianoconcert van medtner is inderdaad een mooi compositie, ik heb hem helaas alleen nog te weinig beluistert. Zal ik eens gaan doen.

    De muziek van Respighi trekt mij zoieso vanwege de vaak mooie melodieen.

    Zijn nam ontbreekt dan ook zeker niet tussen mijn cd's .

    Wat betreft Busoni ben ik het niet helemaal eens met jou. Ik vind het pianoconcert een vrij log langdradig stuk waar ik niet echt van kan genieten. Ik weet dat ik met mijn mening volgens mij vrij alleen sta als je alle positieve reviews leest over het stuk. Misschien moet ik een keer een andere uitvoering horen en bevalt het stuk me dan beter

    Groeten,

    Jesse

  • Z

    Over herhaling gesproken: in het eerste deel van Haydns strijkquartet nr. 76 (op.76/II, Hob.III:76) wordt er vaker dan 80 x een kwintval gespeeld… Maar saai zou ik het stuk niet durven noemen :D

    Wat Busoni betreft heb je wel gelijk: het stuk staat of valt bij de uitvoering, heb ik uit betrouwbare bron vernomen - ik schijn dan ook de beste uitvoering (door Volker Banfield op CPO) te bezitten. :) Welke heb jij? Die van Hyperion, in de Romantic Piano Concerto Collection?

  • Jesse

    Eerlijk gezegd, ik heb de CPO uitvoering. Ik zal er vandaag of morgen nog eens goed naar luisteren. Overigens wordt de Hyperion uitvoering ook goed beoordeeld.

  • Z

    Luister dan vooral goed naar het 4de deel (All'italiana, vivace), doe je ogen dicht en waan je in Rome! ;)

  • Joost

    De Derde Symphonie opus 36 (1976) van Henryk Górecki (1933) vind ik een zeer mooi werk, zeker in de uitvoering van de London Sinfonietta o.l.v. David Zinman en met sopraan Dawn Upshaw. Het werk bestaat uit drie delen. Het werk is eigenlijk één fuga. Als u gevoel heeft voor klassieke muziek in min of meer de klassieke traditie raad ik u aan dit werk te beluisteren en zult net als ik overrompeld worden.

  • Jesse

    Best Joost,

    Ik heb hem ook beluistert. Ik had er zelfs even 2 uitvoeringen van.

    Het is inderdaad een zeer bijzonder werk. Wel moet ik er bij zeggen dat stuk staat of valt met een goede sopraan.

    Overigens zou ik de compositie niet tot mijn favoriete werken willen reken, daarvoor vind ik er te weinig variatie in zitten. het is me iets te ‘minimalistisch’ als je het zo mag noemen.

    Mvg.

    Jesse

  • joop bluemink

    Van de genoemde componisten heb ik Shostakovich, Lutoslawski, Bax, Szymanowski en Britten.

    Shostakovich: Vooral zijn 8e symphonie heeft indruk gemaakt; later nr. 5, maar ook nummer 7.

    Lutoslawski: Concerto for Orchestra.

    Bax: alle symphonieen en symphonic poems

    Szymanowski: Symphonie nr. 3 en 4

    Britten: Piano-concert; Simple Symphony; YPGTTO; Gloriana; Sinfonia di Requiem

    Iemand in dit forum heeft een afkeer van Strawinsky; dat is zijn goed recht.

    Ik luister echter graag naar Petrushka, Sacre du Printemps, Appolon Musagette, Pulcinella en zijn Ebony Concerto.

    Benjamin Frankel leefde van 1906-1973; zijn muziek is beslist 20ste eeuw, ietwat atonaal, maar toch de moeite waard. Hij schreef ook film-muziek.

    Bernard Herrmann is uiteraard zeer bekend als film-componist, maar zijn composities staan zowieso op een hoog peil en ook zonder associatie met de film kan de muziek heel goed op zichzelf staand beluisterd worden.

    O. Resphigi was een componist van de 20ste eeuw, maar soms greep hij terug naar de barok en zelfs renaissance, getuige zijn Antice Danze, The Birds suite. Ik vind zijn Pines of Rome, Fountains of Rome en Roman Festivals heerlijk om aan te horen, evenals Trittico Boticelliana en Church Windows.

    mvg

    Joop