Beste BJ, omdat mijn toelichting iets langer is geworden dan de bedoeling was - in feite een zwaar persoonlijk relaas - en omdat het heel erg betrekking heeft op dit nieuwe topic van Jesse (en bovendien gedeeltelijk mijn eerdere reactie hierin verklaart), heb ik besloten mijn antwoord op jouw berichtje hier te plaatsen. Opdat “men” weet waar het over gaat, heb ik jouw schrijven eerst even ingevoegd:
Auteur: BastiaanJan van Vliet (195.240.185.—)
Datum: 06-08-2005 22:08
Beste Robert, bedankt voor je aanvaarding van excuses. Heel raar, ik moet er wel eens om lachen, wat kunnen we fel worden om onze “componissies” te verdedigen. Wat je zegt is waar, Mahler IS omstreden, geef ik grif toe. Ik besef dat wat lang elkaar heen spraken. Er is inderdaad een groot verschil tussen echte romantiek en de nabloei-periode. Vanuit mijn studie krijgen wij veelal de hooflijnen te leren van de muziekgeschiedenis. Vaak worden daar namen die u noemt van echte romantische componisten in de twintigste eeuw verdoezeld. Wij krijgen veelal de vernieuwers te leren, vandaar mijn lijstje van deze namen. Maar ik ben benieuwd naar uw mening wat betreft compositiestijl in onze eeuw. Mogen we weer terug naar de romantische componeerstijl of moet het avantgardisch blijven?
U heeft gelijk als u stelt dat een discussie op een forum als dit beter op “vakmatig”gebied gevoerd kan worden dan persoonlijk-emotioneel. Velen, en ikzelf ook, verbinden mijns inziens hun leefomstandigheden aan een componist en hun muziek.
Met vriendelijke groet,
Bastiaan Jan van Vliet
—
Inderdaad, wat kunnen we fel worden; en dat terwijl we vergeten dat de echte “vijand” de leeghoofdige TMF-cultuur van tegenwoordig is…
Ik moest even denken aan: "However, as Schumann was pulling together his troops to combat silly theatre-music and vain displays of technical prowess, a much more dangerous foe was massing his forces on the horizon: the “Music of the Future,” whose chief proponents were Liszt and Wagner."
Anyway. Je schrijft:
“Maar ik ben benieuwd naar uw mening wat betreft compositiestijl in onze eeuw. Mogen we weer terug naar de romantische componeerstijl of moet het avantgardisch blijven?”
Allemachtig, hier snij je wel even een onderwerp aan, zeg - iets waar ik me dagelijks mee bezig houdt en wat een even interessant als onoplosbaar vraagstuk blijft, voor mij, althans. Om er heel kort mijn mening over uit te spreken:
We “moeten” niets. Muziek is, zoals ik elders schreef, altijd een afspiegeling van de maatschappij (sinds de opkomst van de massamedia (videoclips!) zelfs ook andersom), en vertelt ons vooral in wat voor tijd we leven. Heden ten dage helemaal romantisch componeren lijkt me eigenlijk onmogelijk, of, wanneer het tóch gedaan wordt, onecht. Want zelfs de laatste romanticus, Hans Franke (1882 - 1971), die rustig Mendelssohniaans doorcomponeerde toen de Beatles hun grootste hits al gescoord hadden, had les gehad van Reinecke, die ooit goed bevriend was met en componeerde volgens de traditie van Mendelssohn, Schumann en de hunnen. De leermeesters uit die tijd zijn echter verdwenen, en hun laatste leerlingen nu ook, sedert ca. 50 jaar. Vergelijk het met Latijn: we bestuderen het, lezen het, kunnen het emuleren, maar de taal zelf is dood, gestorven met de laatste generatie personen die haar sprak. We kunnen het namaken, maar authentiek zal het nooit worden; alles wat erna komt is anders, en zal altijd anders zijn. De enige reden die ervoor zorgt dat ik mij neer kan leggen bij het gegeven dat mijn favoriete stijl van componeren dood is, en niet fanatiek een “terugkeer naar oude wijzen” predik, is die dat er goddank meer dan genoeg interessante klassiek-romantische muziek is gecomponeerd om iemand 30 levens lang bezig te houden. We vergeten vaak dat wij alleen de allergrootsten van de allergrootsten (Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert, Mendelssohn, Schumann, Brahms, Dvorak en nog een aantal) uit dat tijdperk goed kennen, maar dat er in die tijd extreem veel muziek werd geschreven door extreem veel getalenteerde mensen, en dat er zware concurrentie was. Niemand van de nu nog onbekendere componisten haalt het weliswaar bij de grootsten, maar ze zitten er niet ver onder. En die laag kwalitatief zeer hoogstaande, onbekende composities die vlak onder die bekende rij tijdloze meesterwerken begraven ligt is zo ontzettend dik, dat ik me geen zorgen maak ooit zonder “nieuwe” goede muziek te komen - iig niet zolang er platenlabels als CPO, MD+G, Hyperion, Chandos, Naxos, etc. zullen bestaan. De muziek van nu mag zijn wat ze is en wat ze wil zijn; modern, grenzenloos, schokkend, etc. Persoonlijk zal ik het fundament van avant-gardisme, namelijk “to be modern for the sake of being modern”, nooit omarmen. Om op iets hardere toon verder te gaan: ik vind het pathetisch en eigenlijk meelijwekkend dat zo nodig nieuw en modern moet worden gedaan om maar “bij te blijven”, beginnende met Stravinski - het slaat me als enigszins kinderachtig en puberaal: een beetje tegen de benen van de gevestigde orde (tonaliteit/sonatevorm/etc.) aanschoppen. Voor mij persoonlijk vertegenwoordigt het klassiek-romantische principe orde, en de muziek die er moedwillig tegenover staat chaos. Ik ga niet beweren dat een Philip Glass nooit een mooie melodie heeft bedacht, maar muziek is behalve een afspiegeling van een tijdperk ook een afspiegeling van iemands karakter, overtuigingen, leefwijze, en iemand die zo definitief en expres heeft gebroken met de muzikale traditie als bijv. Stravinski, heeft mij dus per definitie en bij voorbaat al niets interessants te melden, zeker niet op muzikaal vlak. Niet zolang er nog genoeg ondergeappricieërde composities van vóór 1900 te ontdekken zijn, althans.
Tot slot:
Berlioz, Liszt, Wagner, Bruckner, Debussy, Mahler en Ravel (bijna allemaal revolutionaren op hun manier) luister ik (op een paar werken, maar dat zijn dan weer “buitenbeentjes”) niet graag om de reden dat ik hun muziek niet mooi vind;
Stravinski, Schönberg, Cage, Ligeti en Boulez luister ik niet graag omdat ik hun visie op muziek “niet mooi” (lees: verwerpelijk) vind. Dat hun muziek voor mij al nauwelijks - of vaak zelfs grofweg niet - kwalificeert als muziek, onderstreept dit alleen maar.
…
Jeetje, dat is een iets langere toelichting geworden dan ik had voorzien… Hopelijk begrijp je mijn motivaties nu iets beter; de reden dat ik fel tegen moderne muziek ben en direct in de bres spring voor ondergewaarde namen als Volkmann, Goetz en Martucci.
Trouwens, als jouw insziens velen hun leefomstandigheden verbinden aan een componist, verbind ik die van mij aan Schubert: financieel armoedig en met alleen voornamelijk tijd voor muziek…
Groeten,
Z