BERLIJN - Naast de enige bekende kopie van de Vivaldi-opera Motezuma bevat het muziekarchief van de Sing- Akademie zu Berlin volgens de beheerders nog ?enkele honderden? unieke partituren. Zelf ontdekten zij in de verzameling Il Pirro e Demetrio en La Didone delirante, twee opera?s van de Italiaanse componist Alessandro Scarlatti (1660-1725). ?Net als Motezuma golden deze werken ook h lang als verloren?, zegt archivaris Matthias Kornemann. ?Eigenlijk is deze vondst belangrijker, want de Scarlatti-opera?s hebben meer muzikale kwaliteit.?
Naast de enige bekende kopie van de Vivaldi-opera Motezuma bevat het muziekarchief van de Sing- Akademie zu Berlin volgens de beheerders nog ?enkele honderden? unieke partituren. Zelf ontdekten zij in de verzameling Il Pirro e Demetrio en La Didone delirante, twee opera?s van de Italiaanse componist Alessandro Scarlatti (1660-1725). ?Net als Motezuma golden deze werken ook h lang als verloren?, zegt archivaris Matthias Kornemann. ?Eigenlijk is deze vondst belangrijker, want de Scarlatti-opera?s hebben meer muzikale kwaliteit.?
Kornemann en een collega-musicoloog zijn sinds 2003 belast met het beheer en de ordening van het archief van de Sing-Akademie, opgericht in 1791 als het eerste zangkoor met volwassen vrouwen- én mannenstemmen ter wereld. Ruim twee eeuwen later dreigt de teloorgang van dit instituut. Die begon al in 1943 met het platbombarderen van de concertzaal, waarna ook het archief met zo?n vijfduizend muziekhandschriften zoekraakte.
Pas in 1999 dook het op in Kiev: de Russen hadden de verzameling als oorlogsbuit meegevoerd. In 2001 keerde het archief terug naar Berlijn, waar het is ondergebracht in de Staatsbibliothek.
In 2003 vond collega-musicoloog Steffen Voss bij toeval de Motezuma-partituur in het archief. Hij mocht een kopie meenemen voor wetenschappelijke doeleinden. De ontdekking was een sensatie. Volgens Voss drongen hij en anderen twee jaar lang vergeefs aan op een heruitvoering en heruitgave van de Vivaldi-opera. Toen de Sing-Akademie niets van zich liet horen, verzorgden Voss en het Italiaanse barokensemble Modo Antiquo onder leiding van Federico Sardelli concertante uitvoeringen van Motezuma in De Doelen in Rotterdam en op festivals in Braga, Italië, en Düsseldorf. De Sing-Akademie, die rechten claimt op de handschriften uit haar archief, spande rechtszaken aan tegen de uitvoerders, maar verloor in hoger beroep. Inmiddels loopt er een bodemprocedure.
Sinds deze rel zien velen in de muziekwereld de beheerders van de Sing-Akademie als geldwolven, die niets ondernemen om het archief weer tot klinken te brengen. Maar ?voorlopig kóst deze verzameling alleen geld? voor de ordening en conservering van de beschadigde muziekhandschriften, aldus Kornemann. ?En wij krijgen geen subsidie.? Vijftienhonderd titels staan inmiddels op microfiche en zijn te raadplegen in bibliotheken in Europa en de VS. Verder werkt de Sing-Akademie aan een enscenering van Motezuma onder leiding van de Vivaldi-specialist Alan Curtis.
Dit project wordt bemoeilijkt doordat het juridische conflict alle concertzalen ?kopschuw? heeft gemaakt. Analoog aan hoe de Britten ooit de piramides van Egypte leeghaalden, typeert Castell de ongeautoriseerde Sardelli-uitvoeringen als ?grafroof?. ?Onze rijke traditie is verzwakt, en daar maken velen misbruik van.?
Door: Joost Ramaer
Bron: de Volkskrant