Overlijden Karlheinz Stockhausen

  • Kees weggelaar

    • De Duitse componist Karlheinz Stockhausen is op 79-jarige leeftijd in zijn woonplaats Kürten overleden. Hij was één van de invloedrijkste Duitse componisten van de afgelopen eeuw.

    Stockhausen experimenteerde veel met elektronische muziek en nieuwe klankvormen. Eén van zijn belangrijkste werken is de cyclus ‘Die sieben Tage der Woche’, waarbij elke weekdag wordt weergegeven door een complete opera.

    Stockhausen begon het werk in 1977 en voltooide het in 2005.De Beatles eerden Stockhausen door een foto van hem op te nemen op de hoes van het album Sergeant Pepper uit 1967.(Brin Journaalnieuws)

  • Peter van den Dongen

    ZAANDAM - Ze was zijn muze, zijn grote liefde. De Zaandamse fluitiste Kathinka Pasveer begraaft vandaag in het Duitse Kürten haar levensgezel, de beroemde Duitse componist Karlheinz Stockhausen (79). De rest van haar leven zal ze wijden aan het beheer van de muzikale nalatenschap.

    Amper 23 jaar oud was Kathinka Pasveer toen ze de componist leerde kennen op een cursus in het kader van haar studie, aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Een maand lang werden er dagelijks verschillende concerten gegeven. De fluitiste, die al een voorliefde had voor moderne muziek, raakte zeer onder de indruk van het werk van de grote Duitse componist. Ze was bovendien gefascineerd door de mengeling van theater, dans en muziek. ,,Ik dacht meteen: ‘Deze muziek wil ik altijd spelen’."

    De Zaandamse had zelf ook verschillende werken voorbereid. Stockhausen, die maand aanwezig in Den Haag, was direct geboeid door het fluitspel van Kathinka Pasveer, telg uit een muzikaal gezin met aan het hoofd wijlen Jan Pasveer, organist, Bachkenner en oud-directeur van de Zaanse muziekschool. Ze trokken direct naar elkaar. ,,Zij was zijn grote liefde, hij de hare", zegt Gertru Smit-Pasveer, Kathinka's oudere zuster. Daarbij kwam dat ze elkaar vonden in de passie voor muziek.

    Kathinka leefde enkel voor de dwarsfluit, Stockhausen was muziek.Het duurde niet lang of Kathinka vertrok naar Duitsland om zich aan de zijde van Stockhausen te scharen. Hij was ouder dan haar vader, al twee keer gescheiden en vader van zes kinderen, maar haar ouders vielen daar niet over. Dat aan de andere zijde van de componist al een vrouw stond, de Amerikaanse klarinettiste Suzanne Stephens, was een feit. Maar Stockhausen, zo wordt over hem gezegd, was een zeer aanwezig mens en het was best mogelijk dat de komst van de Hollandse de al aanwezige vrouw wat lucht verschafte.

    Een lange periode van samenwerken en -leven brak aan, mogelijk gemaakt door een strikte taakverdeling tussen de vrouwen. Hij schreef voor Kathinka in 25 jaar tijd maar liefst dertig stukken. ,,Ik probeerde dingen uit en samen vonden we oplossingen voor alles.“ In perfectionisme deden ze niet voor elkaar onder en omdat zij, naar eigen zeggen zoals vrouwen in het algemeen, geen last had van een te groot ego, ging dat goed. ,,Als je weet waarom het gaat, neem je nooit iets persoonlijk.” Ze noemt hem ‘een grote geest’, ‘een grote leraar’ en een ‘zeer bescheiden man met een groot hart’. ,,Een beter mens heb ik nooit leren kennen."

    In 1994 stichtte het drietal de Stockhausen Foundation for Music. Alle schetsen, partituren, het complete archief werd daarin ondergebracht. Musici en muziekwetenschappers uit de gehele wereld komen erop af. Stockhausens laatste werk is de megacyclus ‘Klang’, gebaseerd op de uren van de dag waarvan het tweede deel ‘Freude’ vorig jaar in première werd gebracht door de Zaanse harpistes Marianne Smit (nichtje van Kathinka) en Esther Kooi in de Dom in Milaan. Stockhausen kwam tot het 22e deel. ,,De werken zullen de komende jaren worden uitgevoerd", zegt Kathinka. Het latste ‘uur’ had Stockhausen gemaakt voor haar, zijn ‘rechteroor en -hand’: ‘Paradies, 21. Stunde für Flöte und Elektronische Musik’.

    Bron: Dagblad Zaanstreek door Leonie Groen